Kącik rodzica - Przedszkole nr 25 w Lublinie

Article heading icon

To warto wiedzieć

Jak wspierać samodzielność u przedszkolaka

Dziecko w przedszkolu

W przedszkolu dziecko zdobywa umiejętności, których nie opanuje przebywając tylko wśród
dorosłych.
Przedszkole to miejsce, gdzie dziecko często po raz pierwszy zostaje poza domem bez rodziców.
Pójście dziecka do przedszkola można nazwać ,,startem w karierę zawodową” biorąc pod uwagę
fakt, jak wiele dziecko uczy się w tym czasie i jak kluczowe są to umiejętności dla dalszego jego
rozwoju, t o należy uznać prawdziwość tego stwierdzenia.
Czego dziecko się uczy w przedszkolu?
W przedszkolu dziecko uczy się współpracy z innymi, koncentrowaniu się na zadaniu,
samodzielnego radzenia sobie w wielu okolicznościach oraz wyrażania emocji z tych umiej ętności
będzie korzystać przez całe życie.
Samodzielność to jeden z trzech głównych obszarów( obok umiejętności rozstawania się z
rodzicami oraz nawiązywania kontaktów z rówieśnikami), który wpływa na przystosowanie się
dziecka do nowego środowiska przedsz kolnego. Jeśli dziecko dobrze radzi sobie z codziennymi
czynnościami w domu, ma szansę w dużym stopniu poradzić sobie w przedszkolu, na przykład, gdy
sprawnie ubiera się w domu rodzinnym, to najprawdopodobniej sprawnie ubierze się w sali
przedszkolnej, szatni.

Pewne umiejętności są niezbędne do samodzielnego funkcjonowania dziecka poza środowiskiem
domowym. Przedszkolak jest w trakcie ich nabywania i często jeszcze potrzebuje pomocy i
wsparcia. Udany start w przedszkolu nie oznacza, że dziecko ma być w pełn i samodzielne
nauczyciele są po to, by je wspierać. Należy pamiętać, że wspieranie nie polega na wyręczaniu
dziecka. Najlepsze efekty przedszkolak osiąga, gdy jest zachowana spójność między wymogami
przedszkolnymi i domowymi. Współpraca rodziców z gronem pedagogicznym znacznie
przyspiesza rozwój samodzielności dziecka, poprzez wyznaczanie tych samych celów i bycia
konsekwentnym.

Czym jest samodzielność?

Samodzielność najczęściej kojarzy się nam z czynnościami samoobsługowymi, takimi jak: jedzenie,
mycie i wycieranie rąk, samodzielne korzystanie z toalety, rozbieranie się i ubieranie, zmiana
obuwia. Ale samodzielność to także zagospodarowanie sobie czasu wolnego przez dziecko oraz
dogadanie się z kolegą w cztery oczy, współpraca z innymi. Jeśli dziecko potrafi poprosić o pomoc,
powiedzieć czego potrzebuje- to tak rozumiana samodzielność wiąże się z umiejętnościami
językowymi, rozpoznawaniem swoich potrzeb oraz z...odwagą.
Zaangażowanie, samodzielność i aktywność to są główne czynniki, które wyzwalają w dziecku
kreatywność i pozwalają odkrywać świat wszystkimi zmysłami. Kreatywność, eksperymentowanie,
odkrywanie świata w zabawie pozwala dziecku na spontaniczny rozwój samodzielności i poznanie
samego siebie, przy użyciu swoich zmysłów, odczuć i tego co nas otacza.

W jaki sposób należy wspierać samodzielność dziecka?:

  • Należy być otwartym na sygnały dziecka- Dziecko często sygnalizuje słownie ( ,, ja sam, ja
    umiem, dam radę”) lub zachowaniem, że chce zrobić coś samo. Niekiedy widzimy że
    maluch czegoś potrzebuje, wystarczy poczekać chwilę, aby przekonać się, że sam potrafi po
    to sięgnąć.
  • Należy stopniować trudności- Pomiędzy zupełną samodzielnością a pomaganiem dziecku
    we wszystkim jest wiele stopni możliwości. Przykładem niech będzie nauka wspinania się
    na drabinkę; na początku nauki wspinania rodzic może trzymać maluszka za rękę , potem
    być blisko , aby asekurować ewentualny upadek, po pewnym czasie wystarczy, aby rodzic
    śledził poczynania dziecka wzrokiem i podpowiadał np .,,teraz druga noga”, by na koniec
    uznać ,,bardzo dobrze radzisz sobie sam, będę na ławce , zawołaj- gdybyś mnie
    potrzebował”.
  • Należy dbać o bezpieczeństwo – należy pamiętać że warunki bezpieczeństwa zmieniają się
    wraz z wiekiem dziecka. To, co jest nieodpowiednie dla dwulatka, dla trzylatka i starszego
    może być już zupełnie oczywiste. To od nas, dorosłych należy ogląd sytuacji i
    zdecydowanie ,,Tak, to dla ciebie” lub ,,Tego nie możesz jeszcze robić, to nie dla dzieci”.
  • Należy wyrażać oczekiwania- Oczywiście nie zawsze jest tak, że dziecko chce coś robić
    samodzielnie. To rodzice dostrzegają, że czas już na naukę jedzenia widelcem czy naukę
    wkładania butów itp. Dzieci często protestują nie chcąc robić tego, w czym byli wyręczani
    ( na przykład nie chcą zakładać butów, bo zawsze ktoś im buty zmieniał). Należy jasno
    wyrażać oczekiwania wobec dziecka ( np.,, teraz już sam próbuj ubrać kurtkę”),
    zamodelowanie tego o co nam chodzi ,,pokażę ci, jak to zrobić”, wesprzeć wysiłki
    dziecka ,,pomogę ci na początku” oraz wzmocnić pozytywnie wysiłki dziecka( nie tylko
    efekty) ,, świetnie, udało się, dobrze ci poszło”.

Dzieci samodzielne lepiej sobie radzą w nowych sytuacjach, są pewniejsze siebie i mają wyższe
poczucie własnej wartości.
Rodzice mogą wspierać dziecko w rozwijaniu samodzielności dostrzegając jego umiejętności,
powstrzymując się od wyręczania oraz chwaląc postępy malucha.
Literatura:
-Aleksandra Ksokowska – Robak, Katarzyna Zeh ,,Tropiciele”-Poradnik dla rodziców
-,,Z klasą”-magazyn dla nauczycieli ( Kwartalnik 01(03)/2016, artykuł Justyny Sobolak”-,,Metody
rozwijania kreatywności i pomysłowości u dzieci" 

Czym zastąpić słowo "nie" - pozytywna komunikacja z dzieckiem

Słowo „nie"  jest często postrzegane, jako negatywne i może wywołać uczucie frustracji u dziecka. Zamiast tego, warto wyrażać swoje oczekiwania i granice w sposób pozytywny. Na przykład, zamiast powiedzieć „Nie biegaj po domu”, możesz powiedzieć „Proszę, usiądź spokojnie”.
Słowo „nie” często nie jest jasne w wyrażeniu oczekiwań. Dziecko może nie wiedzieć, co konkretnie jest nieakceptowalne. Lepiej jest jasno wyjaśnić, co jest dozwolone i czego oczekujemy od dziecka.
Dlaczego komunikacja z dzieckiem jest tak ważna?
Komunikowanie się z dzieckiem ma ogromny wpływ na jego rozwój i zachowanie. To przez rozmowy z rodzicami, opiekunami, nauczycielami czy rówieśnikami dziecko uczy się słuchania, rozumienia, wyrażania swoich emocji i potrzeb. Poprzez pozytywne i skuteczne komunikowanie można także budować relacje oparte na zaufaniu i zrozumieniu.
Oto kilka powodów, dla których warto inwestować w umiejętności komunikacji z dzieckiem:

  • Rozwija umiejętności językowe: Poprzez rozmowy dziecko uczy się nowych słów, konstrukcji zdaniowych i sposobów wyrażania myśli. Dobra komunikacja pomaga w rozwijaniu jego kompetencji językowych.

  • Wspiera rozwój emocjonalny: Rozmawiając z dzieckiem na temat jego emocji i uczuć, pomagamy mu zrozumieć i radzić sobie z nimi. To kluczowe w budowaniu zdrowej samooceny i radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi.

  • Buduje więź emocjonalną: Dzieci potrzebują poczucia, że są słuchane i zrozumiane. Dobra komunikacja buduje więź między dzieckiem a dorosłym, co jest niezbędne dla jego emocjonalnego rozwoju.

  • Ułatwia rozwiązywanie konfliktów: Poprzez rozmowę z dzieckiem można nauczyć go rozwiązywania konfliktów i negocjowania. To umiejętności, które przydadzą się mu przez całe życie.

Unikanie słowa 'nie’ – jak rozmawiać z dzieckiem?
Skuteczna komunikacja z dzieckiem wymaga pewnych umiejętności i podejścia. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc:

  • Bądź cierpliwy: Dzieci potrzebują czasu, aby przetworzyć swoje myśli i odpowiedzieć. Nie należy ich spieszyć ani przerywać, gdy próbują wyrazić swoje uczucia czy myśli.

  • Słuchaj uważnie: Zadawaj pytania i słuchaj odpowiedzi. Pamiętaj, że słuchanie to aktywny proces. Wspieraj dziecko w wyrażaniu swoich myśli i emocji.

  • Unikaj krytyki i osądów: Postaraj się nie oceniać ani nie krytykować dziecka za jego myśli czy zachowanie. Zamiast tego, zapytaj o powód jego działań i staraj się zrozumieć jego punkt widzenia.

  • Mów w zrozumiały sposób: Dla małego dziecka złożone wyrażenia czy skomplikowane słowa mogą być trudne do zrozumienia. Dostosuj swój sposób mówienia do wieku i poziomu rozwoju dziecka. Używanie trudnych słów nie jest nieodpowiednie, jednak należy wszystko szczegółowo objaśnić.

  • Pytaj otwarte pytania: Zachęcaj dziecko do myślenia i wyrażania swoich myśli, zadając pytania otwarte, które nie wymagają jedynie odpowiedzi „tak” lub „nie”.

Dlaczego unikać 'nie’ w komunikacji – wnioski:
Komunikacja z dzieckiem to umiejętność, która może być rozwijana i doskonalona przez rodziców, opiekunów i nauczycieli. Unikanie słowa „nie” w rozmowach z dziećmi może przyczynić się do bardziej pozytywnej i skutecznej komunikacji. Pamiętajmy, że słuchanie, zrozumienie i cierpliwość są kluczowymi elementami budowania trwałych i zdrowych relacji z dzieckiem.